Αιτίες βλαβών
Οι παράγοντες που βλάπτουν τη φωνή των ομιλητών χωρίζονται σε εξωτερικούς και εσωτερικούς. Στους εσωτερικούς παράγοντες περιλαμβάνονται: η κατάσταση του μηχανισμού φώνησης, η δυνατότητα επίδρασης των ανάδρομων ταλαντώσεων, η κατάσταση του κεντρικού νευρικού συστήματος, η λειτουργία του ενδοκρινολογικού συστήματος, η ψυχική κατάσταση.
Εξωτερικοί παράγοντες είναι : υπερβολική κόπωση στη δουλειά, το υπερβολικό κάπνισμα και το αλκοόλ, ο ακατάλληλος χώρος όπου λαμβάνει χώρα η φωνητική δραστηριότητα, ο θόρυβος, οι συγκρούσεις στην προσωπική ζωή και στη δουλειά, διάφορα τραύματα, οι χημικές μολύνσεις.
Τις επαγγελματικές παθήσεις της φωνής τις χωρίζουμε σε δύο ομάδες: λειτουργικές βλάβες της φωνής και τις βιομηχανικές-εργασιακές βλάβες φωνής.
Οι δάσκαλοι χρησιμοποιούν την ομιλία σχεδόν σε κάθε δραστηριότητα που κάνουν. Σύμφωνα με την έρευνα του Jackson (Rex.1984) σε κάθε τους σχολική ώρα προφέρουν περίπου 200-300 λέξεις και κατά την διάρκεια της σχολικής ημέρας περίπου 1200-1800 λέξεις, χωρίς να υπολογιστούν οι λέξεις κατά την διάρκεια των διαλειμμάτων ή των συμβουλίων μετά το σχολείο.
Συχνές διαταραχές της φωνής μπορούν να οδηγήσουν σε μόνιμη βλάβη της φωνής και “μείωση” της επαγγελματικής θέσης, έτσι οι δάσκαλοι και οι καθηγητές πρέπει να προσέχουν ενδεχόμενα αρχικά συμπτώματα διαταραχής της φωνής
Τα πιο συχνά συμπτώματα που δείχνουν διαταραχή στη φωνή είναι τα εξής:
● κούραση στη φωνή
● βράγχος (βραχνάδα)
● δυσκολία στην αναπνοή
● μείωση του φάσματος της φωνής
● άνευ λόγου χάσιμο της φωνής
● πίεση κατά την ομιλία
● αλλαγές στο ύψος της φωνής
● έλλειψη του έλεγχου της έντασης της φωνής
● πόνος
● χρόνιος βήχας
● επαναληπτικό χάσιμο της φωνής
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι εάν τα προβλήματα διαρκούν περισσότερο από δυο εβδομάδες είναι απαραίτητο να γίνει έλεγχος από Ωτορινολαρυγγολόγο(φωνίατρο) ώστε να γίνει η απαραίτητη διάγνωση και ενδεχομένώς προληπτικά μέτρα για τον περιορισμό των συνεπειών.
⇒ Μέτρα πρόληψης
Οι ασθενείς που έκαναν εξέταση σε Ωτορινολαρυγγολόγο(φωνίατρο) άμέσα ,αφού αισθάνθηκαν τα πρώτα συμπτώματα, πολύ γρήγορα και αποτελεσματικότερα ξεπέρασαν τις όποιες ενοχλήσεις είχαν. Πολλοί από τους ασθενείς ήταν αρκετό να ακολουθήσουν τις επόμενες οδηγίες και συμβουλές που τους δόθηκαν και προτείνονται σε όλους τους ομιλητές.
● Περιορισμός του χρόνου ομιλίας με συχνά διαλείμματα
● Να αποφεύγει το βήξιμο ή όταν γίνεται, να γίνεται με σωστό τρόπο
● Περιορισμός του χρόνου ομιλίας με συχνά διαλείμματα
● Αποφυγή του καπνίσματος και της χρήσης αλκοόλ
● Αποφυγή των ανθρακούχων ποτών, καυτερών μπαχαρικών και των πολύ
κρύων ή ζεστών φαγητών και ποτών
● Ο βλεννογόνος και οι φωνητικές χορδές πρέπει να είναι πάντα
● ενυδατωμένοι πίνοντας αρκετό νερό
● Ξεκούραση της φωνής όταν παρουσιαστεί βραχνάδα
● Υποχρεωτικός περιορισμός της ομιλίας σε περίπτωση εμφάνισης πόνου
● Χρήση του κατάλληλου ύψους, του ρυθμού και της έντασης της φωνής
● Υπό έλεγχο χρήση φάρμακων διότι μπορούν να προκαλέσουν
ανεπιθύμητες παρενέργειες στην φωνή
● Χρήση του πλευροκοιλιακού τρόπου αναπνοής
● “Ζέσταμα” της φωνής
Προτάσεις για πρακτικές εφαρμογές προληπτικών μέτρων μέσα στην τάξη.
Αποφύγετε την ομιλία σε θορυβώδεις καταστάσεις, για να ηρεμήσετε τους μαθητές ώστε να μην κάνουν φασαρία αντικαταστήστε την φωνή με : χειρονομίες με τα χέρια, ανάψτε και σβήστε τα φώτα, χρησιμοποιείστε μικρόφωνο κτλ.
Προσαρμόστε τον χώρο εργασίας σας, οργανώστε τα θρανία των μαθητών έτσι ώστε να μειώσετε την φωνητική προσπάθεια σας. Βρεθείτε στην μέση της ομάδας έτσι ώστε να μπορείτε να ακούγεστε χωρίς να φωνάζετε.
Χρησιμοποιείστε κατάλληλα βοηθήματα όπως :ηχογραφημένες κασέτες, προβολείς, εικόνες, γράψτε στον πίνακα.
Μειώστε τον χρόνο ομιλίας, ειδικότερα όταν δεν είναι η καλύτερη σας μέρα για ομιλία. Στην διάρκεια του διαλείμματος πιείτε λίγο νερό ή τσάι, σε καμία περίπτωση μην χρησιμοποιήσετε ανθρακούχο ποτό. Αποφύγετε το κάπνισμα και τους χώρους στους οποίους καπνίζουν.
Το άγχος αυξάνει την μυϊκή ένταση, σε αυτή την περίπτωση χαλαρώστε κάνοντας μασάζ στους μύες του λαιμού και του προσώπου.
Η σωστή στάση του σώματος, το κεφάλι πάντα πρέπει να είναι ίσια όταν μιλάμε.
Μιλήστε με την κατάλληλη ποσότητα αέρα, αναπνέετε συχνά και μην σφίγγεστε. Μιλήστε πρόσωπο με πρόσωπο με τον συνομιλητή σας(να ανοίγετε καλά το στόμα, μιλήστε με αργό ρυθμό και μην βιάζεστε.) Να χρησιμοποιείτε το κατάλληλο και φυσιολογικό ύψος της φωνής σας και όχι υψηλότερο ή χαμηλότερο.
Ξεκινήστε να μιλάτε χαλαρά χωρίς ένταση και φωνές. Κάντε μικρά διαλείμματα.
Εξασφαλίστε ενέργεια στο σώμα για την ομιλία και την αναπνευστική διαδικασία, χαλαρώστε με απλές φυσικές ασκήσεις όπως διατάσεις, περίπατος, κολύμβηση κτλ.
Συμπέρασμα
Για την ποιοτική πραγματοποίηση όλων των φωνητικών επαγγελμάτων είναι απαραίτητη η σωστή λειτουργία των φωνητικών οργάνων, διότι η διαταραγμένη φώνηση αποτρέπει την αποτελεσματική πραγματοποίηση της. Γι`αυτό τα άτομα που επαγγελματικά χρησιμοποιούν την φωνή τους χρειάζονται ειδική φροντίδα.
